اگر بخواهیم خیلی واضح و روشن معنی کلمه فرانشیز بیمه را به عنوان یک اصطلاح بیمه ای خدمت شما ارائه کنیم؛ با تعریفی مواجه می شویم که هیچ گونه ارتباطی با معنای واژگانی آن ندارد؛ ولی در بیمه از این واژه استفاده می شود.
اصطلاح فرانشیز به مبلغی از خسارت گفته می‌شود که به عهده بیمه‌گذار است؛ بیمه‌گر نسبت به آن تعهدی ندارد. قسمتی از خسارت است که شرکت بیمه پرداخت نمی‌کند. این خسارت به عهده بیمه‌گذار باقی می‌ماند.
به این صورت که اگر به عنوان مثال: در یک قرارداد ۱۰ میلیون تومانی ۱۰ درصد مبلغ کل آن یعنی ۱ میلیون تومان به عنوان فرانشیز بیمه مشخص می شود: پرداخت این ۱ میلیون تومان بر عهده بیمه گذار است و مابقی آن را شرکت بیمه پرداخت می‌کند. پس فرانشیز آن بخشی از خسارت و هزینه های درمانی به شمار می‌آید که پرداخت آن بخش بر عهده بیمه گزار می باشد. بنابراین به آن سهم بیمه گذار یا خودپرداخت نیز اطلاق می گردد.
فرانشیز تقریباً در تمام انواع بیمه مطرح است. بحث نسبتاً جامع درباره آن خالی از فایده به نظر نمی‌رسد. در این مقاله، ابتدا منظور از کلمه فرانشیز و موارد استفاده صحیح آن را بررسی می‌کنیم. سپس توجیه آن را مورد توجه قرار می‌دهیم. پس از آن به شرح اجرای آن در دسته‌بندی های مختلف رشته‌های بیمه می‌پردازیم.
دقت کنید که فرانشیز بیمه با سرانه درمان تفاوت دارد و نباید این دو را با هم اشتباه گرفت.
منظور از این کلمه در رابطه بین بیمه‌گر و بیمه‌گزار، بخشی از خسارت است که فرد بیمه‌شده می‌پردازد. مثلاً اگررقم تعیین شده برای فرانشیز صدهزار ریال باشد این مبلغ از خسارت قابل پرداخت کسر خواهد شد. اگر خسارت صدهزار ریال و یا کمتر باشد پرداختی صورت نخواهد گرفت.
این تعریف با معنای لغوی فرانشیز مطابقت ندارد. زیرا اگر معنای فرانشیز اغماض یا صرف نظر کردن است بایستی از خسارت تا صدهزار ریال صرف‌نظر شود. اگر خسارت بیش از این مقدار بود تماما پرداخت می‌گردد.
در مثال بالا خسارت سیصد هزار ریالی بایستی به طور کامل جبران شود. در کشور ما از ابتدا در مورد اجرای فرانشیز چنین اشتباهی صورت گرفت؛ اما هم اکنون به صورت یک عرف مسلم درآمده است.اگر بخواهیم اصطلاحات را به جای خود به کار بریم، روشی که ما عمل می‌کنیم، در زبان‌های انگلیسی و فرانسه deductible عنوان می‌شود.